چهل و یکمین اجلاس کمیته میراث جهانی یونسکو که از یکشنبه گذشته (۱۱ تیر) به میزبانی شهر کراکوف لهستان آغاز شده است. پس از گذشت ۹ سال از قرار گرفتن پرونده‌ی این شهر تاریخی در فهرست میراث موقت جهانی، دیروز یکشنبه (۱۸ تیر) «شهر تاریخی یزد» به عنوان یکی از نخستین شهرهای خشتی دنیا در چهل و یکمین اجلاس کمیته میرات جهانی یونسکو به ثبت رسید.
هرچند پیش از آغاز این اجلاس محمدحسن طالبیان، معاون میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری، نگرانی‌هایی درباره ایراداتی داشت که یونسکو نسبت به برخی ساخت‌وسازها در بافت تاریخی یزد گرفته بود. آقای طالبیان به اعضای کمیته تصمیم‌گیری در یونسکو گفته بود: “در مذاکره با سازمان نظام مهندسی کشور و وزارت راه و شهرسازی از آنها خواسته شده با تدوین دستورالعمل ویژه مهندسی خشت که در حال انجام است، اجازه ساخت بناهای خشتی توسط ساکنان یزد صادر شود.”
احتمالاتی که یونسکو برای رد شدن این پرونده مطرح کرد، به سال‌های گذشته و ساخت‌وسازهای غیراصولی برمی‌گشت که به معضلی جدی برای ثبت جهانی یزد تبدیل شده بودند و این شهر تاریخی را نیازمند مدیریت یکپارچه، برنامه‌ریزی گسترده شهری، رعایت اصول معماری و تجدیدنظر در ضوابط نظام مهندسی و ساخت و ساز می‌کرد. ایکوموس، کمیته بناها و محوطه‌های تاریخی یونسکو، اصلیترین مانع در راه ثبت جهانی این شهر را ساختمان‌های بتنی و غیرخشتی اعلام کرده بود که بیشتر در محله زرتشتیان یزد ساخته شده است.
۲۱ بنا، محوطه و میراث طبیعی ایران از جمله پاسارگاد، پرسپولیس، قلعه بم، میدان امام اصفهان، کویر لوت، باغ ایرانی، میمند، بیستون، کاخ گلستان، مسجد سلطانیه و… در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده، اما تا کنون هیچ شهری از ایران وارد این فهرست نشده بود. در این میان یزد بیست و دومین اثر ثبت شده از ایران در فهرست میراث جهانی یونسکو است.
ثبت آثار تاریخی و فرهنگی برای کشورها اهمیت زیادی دارد چون هم بر رونق گردشگری اثر می‌گذارد؛ هم در صورت بروز اتفاقاتی مانند زلزله، جامعه جهانی به طور موثرتری برای کمک پیش‌قدم می‌شود.
در فهرست پیشنهادی آثار ارائه شده در چهل و یکمین نشست یونسکو، پیشنهاد شده بود که ثبت شهر تاریخی یزد امسال هم رد شود، اما ظاهرا مذاکرات و اسناد ارائه شده از سوی ایران نظر نمایندگان کشورها را تغییر داده است.