سبک گوتیک در نتیجهی محدودیتهای معماری قرون وسطی به وجود آمد و شکل کلیساها و قلعهها و به نوعی تمام اروپا را تغییر داد. تا قبل از این دوره، معماری جنبهی کاربردی داشت و بعد از آن به زیبایی توجه بیشتری شد.هنر گوتیک در دوران قرون وسطی و در اروپای غربی و مرکزی رواج پیدا کرد و از قرن ۱۲ تا اواخر قرن ۱۶ میلادی ادامه داشت. این سبک بعد از معماری رمانسکروی کار آمد که در آن برای ساخت کلیساها از دیوارهای ضخیم، طاقهای گرد و برجهای بزرگ استفاده میکردند. اما در سبک گوتیک بیشتر بر روی ارتفاع و نورپردازی تمرکز میشود و با اینکه کلیساهای این سبک را از سنگهای سنگینوزن میسازند، برجهای بلند و معماریآنها اینطور به نظر میرسد که گویی جاذبهی زمین را به سخره گرفتهاند.
نام گوتیک را نویسندگان ایتالیایی دوران رنسانس برای این سبک اختراع کردند. این سبک جدیدِ معماری قرون وسطی، از نظر آنها تقارن هندسی نداشت و در نگاهشان زشت و غیر کلاسیک جلوه میکرد.
ویژگی های سبک گوتیک
طاق نوکتیز، پشتبند معلق (شمشیری) و قوس جناغی (دندهدار) از ویژگیهای رایج سبک گوتیک به شمار میروند و معماران به کمک آنها میتوانستند ساختمانهای بلندتر و محکمتری را بنا کنند.
طاق نوک تیز
اختراع طاقهای نوکتیز (Pointed arch) بود که باعث شد سایر خلاقیتهای سبک گوتیک امکانپذیر باشد. طاق رومی یا همان نیمدایرهای سبک رمانسک، محدودیتهایی در رابطه با استرسلاین (Stress line) داشت.
پشتبند معلق
پشتبندهای معلق یا همان شمعهای شمشیری (Flying buttress)، وزن دیوارهای بلند را پخش کرده و با انتقال مستقیم فشار به سمت زمین و پایههای بنا، در تحمل وزن کلی ساختمان نقش مهمی بازی میکردند.
قوس جناغی
در نمونههای اولیهی کلیساهای با سقف قوسدار، از طاق رومی یا همان نیمدایرهای استفاده میکردند و نتیجه، طاقهای گهوارهایِ بسیار سنگینی میشد و استرس لاین به دیوارهای کلیسا و به سمت بیرون فشار وارد میکرد. قوس جناغی (Rib vault) در حل این مشکل مؤثر واقع شد و با انتقال وزن سقف به ستونها، به ساخت دیوارهای باریکتر و بلندتر کمک میکرد. در ادامه راجع به این ویژگیها بیشتر توضیح خواهیم داد.
سبک گوتیک در معماری
معماری، مهمترین و اصلیترین نوع هنر در دوران گوتیک به حساب میآمد. ویژگیهای اصلی معماری گوتیک که در بالا به آنها اشاره شد، حاصل تلاشهای سنگتراشهایی بود که به دنبال ستونی میگشتند که بتواند وزن سنگین طاقهای سنگی سقف را در ساختمانهای عریض تاب بیاورد. این فشار باعث میشد تا طاقهای آهنگ (طاقهای گهواره) فرو بریزند؛ بنابراین دیوارهای حائل عمودی ساختمان را باید آنقدر ضخیم و سنگین میساختند تا به سمت بیرون خم نشوند. سنگتراشهای قرون وسطی توانستند این مشکل را به کمک خلاقیت خود در سال ۱۱۲۰ میلادی حل کنند.